#reklama

Jadalna chryzantema, czyli ozdobny złocień wieńcowy na talerzu!

 Dzień dobry!


Dziś pokażę Wam kolejne ciekawe i nieco dziwne warzywo używane w Azji, w tym między innymi w Chinach, gdzie przy pierwszym spotkaniu pomyliłam ja z rukolą, choć smakowo obie rośliny różnią się bardzo. 

Dlatego dzisiaj porozmawiajmy sobie o złocieniu wieńcowym (Glebionis coronaria), choć zdaję sobie sprawę, że z samej nazwy nasz dzisiejszy bohater nie brzmi zbyt apetycznie :)

Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane


Nazewnictwo


Zanim przejdziemy do samej rośliny skupmy się jeszcze chwilę na tym czym właściwie jest ta roślina i jakie są jej nazwy. Zacznijmy więc od początku. 
 
Obecnie złocienie uznawane są za rodzaj roślin należących do rodziny Astrowatych (Asteraceae). Do rodzaju tego należą jedynie 2-3 gatunki, w zależności od tego jakie kryteria przyjmiemy:
 
  • Złocień wieńcowy (Glebionis coronaria)
  • Złocień polny (Glebionis segetum)
  • Złocień trójbarwny (Glebionis carinata/Ismelia carinata

Co ciekawe wszystkie gatunki mają dość szeroki obszar występowania, wliczajac w to Europę.

Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane
Rycina przedstawiająca Złocień wieńcowy, tutaj jako Chrysantemum coronarium, źródło:plantillustrations.org


Jak możecie zauważyć post jest pod tagiem "chryzantema", choć związek z złocieni z chryzantemami można uznać za skomplikowany. Krótko mówiąc, podczas Międzynarodowego Kongresu Botanicznego w 1999 roku rozbito dość obszerny rodzaj Chrysanthemum na kilka mniejszych, w tym właśnie wspominany dziś rodzaj Glebionis.
 
Z tego względu możecie się często spotkać z określeniem złocienia jako chryzantemy, w zasadzie w każdym języku - polskim, angielskim, chińskim czy w łacinie. Także z tego powodu często można znaleźć nasz dzisiejszy gatunek jako Chrysanthemum coronarium.
 
 
Kilka przykładów nazw złocienia wieńcowego z różnych krajów:
 
  • polski - chryzantema jadalna
  • angielski - edible chrysanthemum, crowndaisy chrysanthemum, chop suey greens, Japanese greens
  • chiński - najpopularniejsza nazwa - 茼蒿 Tónghāo, 菊花菜 júhuā cài - warzywna chryzantema;
  • japoński -  春菊 Shungiku, czyli wiosenna chryzantema;

Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane


Pochodzenie i występowanie

 
Jak na popularne w Azji warzywo, okazuje się że nasza jadalna chryzantema pochodzi z obszarów Europy, a dokładnie z rejonów basenu Morza Śródziemnego - naturalnie występuje w Hiszpanii, Portugalii, Maroku, Egipcie, Grecji, we Włoszech czy na Malcie, gdzie część badaczy doszukuje się rzeczywistego miejsca pochodzenia.

Ze względu na swoje liczne walory, zarówno wizualne, jak i medyczne czy po prostu spożywcze, gatunek ten szybko rozprzestrzenił się w innych rejonach świata. Zatem złocień wieńcowy możemy spotkać zarówno w Europie, jak i w Afryce, Ameryce Północnej czy w Azji.
 
Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane
Zwróćcie uwagę na wycięte liście

 
Skupię się tutaj trochę bardziej na Azji, ponieważ to właśnie w tym miejscu złocień jest rośliną warzywną. Do Azji złocień trafił stosunkowo niedawno - około 900 lat temu. Zarówno w Chinach, jak i Japonii czy Koreii możemy znaleźć rosnącą chryzantemę jadalną, jak i dania z jej liści czy kwiatów.

W Chinach uprawa jest dość rozpowszechniona, szczególnie w południowych prowincjach - Anhui, Fujian, Guangdong, Guangxi, Hainan, Hebei Shijiazhuang, Hubei, Hunan, Jilin, Shandong czy Jiangsu oraz innych.

Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane

 

Opis


Złocień wieńcowy jest rośliną zielną, jednoroczną. Rośnie dość szybko, osiągając maksymalnie metr wysokości. Pędy wyprostowane i sztywne, słabo rozgałęzione, zazwyczaj poniżej połowy wysokości.
 
Liście chryzantemy jadalnej mają dość charakterystyczny kształt, mi osobiście kojarzący się z liśćmi rukoli. Blaszka liściowa jest mniej lub bardziej pierzasto wcięta, w zarysie wąsko eliptyczna lub eliptyczno-lancetowata, odługości około 8-10 cm, szerokości 3-4 cm, barwy jasno-zielonej. Liście u dołu mają największe rozmiary, stopniowo idąc w górę pędu liście są mniejsze.
 
Kwiaty pojawiają się latem, choć u mnie w Chinach zaczynały dość wcześnie, bo już w maju. Kwiaty wyrastają pojedynczo na szypułkach odrastających do 15-20 cm długości. Same kwiaty mają średnicę od 3 do 5 cm i barwę żółtą, biało-żółtą lub białą, w zależności od odmiany. Na pierwszy rzut oka budową przypominają kwiaty stokrotki, stąd też czasem nazwy crown daisy odnoszące się do tego gatunku.
 
Owocem chryzantemy jadalnej są walcowate niełupki. Pojawiają się w okolicach września.

Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane


Uprawa


Czy chryzantemę jadalną możemy uprawiać w Polsce? Jak najbardziej! 
 
Zacznijmy od tego, że złocień jadalny rozmnażamy poprzez siew. Siejemy w kwietniu (na rozsadę/pod osłonami) lub w maju, najlepiej po 15 maja, wprost do gruntu. Nasiona złocienia w Polsce są raczej łatwo dostępne, więc nie powinno być z tym problemu :)


Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane

Stanowisko

 
Jako, że jest to roślina z rejonów Morza Śródziemnego należy wziąć poprawkę na to, że lubi ona ciepłe miejsca. A zatem zapewniamy jej stanowisko słoneczne - im więcej słońca tym więcej kwiatów i lepszy rozwój, oczywiście pół-słoneczne stanowisko też ujdzie. 


Gleba


Co do podłoża jakie wymaga złonień wieńcowy, powinna być ona przepuszczalna, przeciętna, czy piaszczysto-gliniasta, nie musi być szczególnie wilgotna, preferowany odczyn gleby - obojętny.

Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane
Przekwitnięte kwiaty złocienia


Zastosowanie

 
Jeszcze jedna, obowiązkowa część, czyli jak jeść chryzantemę jadalną i jak w ogóle jest spożywana. Podczas szukania informacji na temat pochodzenia złocienia znalazłam zaskakującą informację, iż chryzantema ta jest jadana także w Europie, a konkretnie w kuchni Greckiej, gdzie jadana jest na surowo lub po ugotowaniu.

W Chinach najpopularniejszą metodą jest ugotowanie młodych pędów i liści w tzw Hot Pot'cie, czyli mniej lub bardziej pikantnej zupie. Innym sposobem jest oczywiście usmażenie na szybko z czosnkiem. Oczywiście zastosowanie chryzantemy jadalnej ogranicza tylko nieograniczona wyobraźnia Azjatów :)

Myślę, że mógłby powstać spokojnie osobny post na ten temat, także dajcie znać czy jesteście zainteresowani składem i zastosowaniem tego konkretnego warzywa!



Złocień wieńcowy jadalny chryzantema jadalna Glebionis coronaria Chrysanthemum warzywa azjatyckie opis uprawa smak siew jak pielegnowac siać czy jest jadalna nasiona kwiaty liscie zastosowanie jak jeść smakuje warzywo ciekawe mało znane
Liście chryzantemy jadalnej w knajpie z Hot Pot'em


Uprawiasz w ogrodku chryzantemy? A może udało Ci się już spróbować kiedyś tego warzywa? 
 
Daj znać w komentarzu!

 
 
Źródła i ciekawe linki:
Justyna Sulisz

Prowadzę Chlorofilowy Dziennik od 2013 roku, a przez sześć lat mieszkałam w Chinach obserwując tamtejsze rośliny. Prywatnie jestem absolwentką Architektury Krajobrazu. Jednak to co najbardziej kocham to uprawa roślin tropikalnych! A już najlepsze rośliny to te, które można zjeść �� Na drugim miejscu znajduje się czytanie książek, fotografowanie roślin (oczywiście amatorsko) oraz podróżowanie.

3 Komentarze

  1. cóż za wspanaiła strona!!! dziekuję za inspirację!!

    OdpowiedzUsuń
  2. Przysmazona na patelni z sosem sojowym ❤️

    OdpowiedzUsuń
  3. Zasiałam ją kilka lat temu i do tej pory sieje się sama.Nie wiedziałam, że można ją wykorzystywać jako warzywo.Dziekuję.

    OdpowiedzUsuń
Nowsza Starsza

Wesprzyj moją pracę 👇

Od 10 lat tworzę całkowicie darmowe materiały dla ludzi takich jak ja - zainteresowanych dziwnymi roślinami użytkowymi i jadalnymi. Strona ta powstaje tylko dzięki pracy jednej osoby, sama piszę, fotografuję 📷, robię research, dbam o social media i grafikę. Postaw mi kawę na buycoffee.to