Flaszowiec łuskowaty - opis i uprawa

Dzień dobry!

Dziś wracam do korzeni, czyli do mojego ukochanego flaszowca - Annona squamosa, od którego zaczęła się moja przygoda z roślinami tropikalnymi w 2013 roku. Teraz, kilka lata później udało mi się przyjrzeć tej roślinie w naturze! Czas więc podsumować i zebrać wszystko na temat flaszowca łuskowatego w jednym miejscu!

Nazewnictwo

Na szybko - dlaczego flaszowiec łuskowaty? Owoce tej rośliny posiadają charakterystyczną skórkę, która podczas obierania schodzą łuskami, skąd najprostsze skojarzenie. W języku angielskim znajdziemy owoc pod nazwą sugar-apple.

Zastanawiało mnie natomiast skąd wzięła się polska nazwa flaszowiec, ale dość ciężko znaleźć na ten temat sensowne źródła, więc pozostają domysły. Prawdopodobnie owoce kształtem przypominały flaszę (czyli dużą flaszkę:)). Obstawiałam również, iż jest to jakieś wiekowe tłumaczenie, jednak w większości języków rodzaj ten nazywany jest po prostu Annona.

Z kolei Annona pochodzi od łacińskiego Anon i nawiązuje do tego, że roślina ta produkuje cały rok owoce.

Rycina z Flora Sinensis Michała Boyma

Historia i pochodzenie

Większość roślin z rodzaju  Annonaceae występuje w tropikalnych rejonach Nowego Świata (wyjątkiem jest Pawpaw, które można uprawiać w chłodniejszym klimacie). Natomiast pochodzenie flaszowca łuskowatego nie do końca jest znane i potwierdzone.

Najpopularniejsza hipoteza dotycząca pierwotnego pochodzenia sugar apple to ta, w której gatunek ten pochodzi z Ameryki Środkowej i Południowej, i za sprawą Portugalczyków i Hiszpanów dość wcześnie rozniósł się po świecie - do Zachodnich Indii i Azji, trafiając w większość miejsc odpowiadających mu klimatem jeszcze w XVI. Polski misjonarz podróżujący po Chinach, Michał Boym, opisał ten gatunek w swoim dziele Flora sinensis, wydanym w XVII wieku.

Obecnie flaszowiec łuskowaty uprawiany jest na małą skalę w większości rejonów tropikalnych. Owoce tego gatunku spotkamy w Tajlandii, Malezji, Indonezji, Wietnamie, Kambodży, Laosie, Australii, Indiach czy nawet południowych Chinach.

Również Ameryka Centralna i Południowa uprawia Annona squamosa, ale można napotkać ten egzotyczny gatunek również na Jamajce, Bahamach czy Puerto Rico. Źródła podają, że także w Afryce roślina ta jest uprawiana, także jak widać, naprawdę zadomowiła się w wielu miejscach:)

Opis

Flaszowiec łuskowaty jest dość niewielkim drzewem, osiągającym maksymalnie 6 metrów wysokości, choć zazwyczaj rozmiary ego gatunku wahają się w granicach 2-4 metrów wysokości. Korona drzewa jest raczej nieregularna, rzadka, jakby rozbita z dużymi przestrzeniami między gałęziami.

Liście pojedyncze, lancetowate, wiecznie zielone, dość delikatne z białym unerwieniem, nieco jaśniejsze od spodu. Pojawiają się na gałązkach naprzemiennie. Osiągają długość od 5 do 15 cm i szerokość około 4 cm.

Flaszowiec łuskowaty bardzo szybko jest w stanie wytworzyć kwiaty, w gruncie w rejonach tropikalnych mogą się one pojawić już w drugim roku po wysiewie, co jest dobrym znakiem do uprawy domowej - być może komuś uda się to samo osiągnąć w ciągu 5 czy 10 lat w doniczce?:)

Kwiaty pojawiają się na młodych gałązkach, naprzeciw liścia. Zdarza się, że rosną w jednym miejscu w grupie po dwa, trzy lub cztery, jednak zazwyczaj są one pojedyncze. Trzy płatki barwy zielono-żółtej, wydzielają dość miły zapach. Nie są zbyt wielkie, do 2,5 cm, i rzucające się w oczy,. Wnętrze kwiatu jest pokryte lekkim meszkiem i wybarwione na purpurowo, co ma zachęcać do zapylenia. Pręciki i słupki wewnątrz kwiatu z wyglądu przypominają nieco nierozwiniętą stokrotkę, są one dość krótkie w porównaniu do płatków.

Dojrzały owoc ma rozmiary mniej więcej jabłka, zdecydowanie mniejszy niż owoc Annona muricata i barwę brązowo-zieloną. Skórka wygląda jak pokryta łuską - podzielona jest na małe segmenty, które można ściągać osobno od siebie. Wnętrze owocu jest białe i soczyste. Smak Annona squamosa jest naprawdę ciekawy i miły, przypominający konsystencją budyń o posmaku brzoskwini, ananasa, banana (za względu na kwaskowatą słodkość) i czegoś jeszcze co ciężko sprecyzować.

Wewnątrz znajduje się wiele czarnych nasion (zdjęcie nasion pokazywałam w pierwszym poście na blogu) o długości ok 1 cm, które nie nadają się do spożycia, ponieważ są trujące. Można je jednak wysiać!

Uprawa i rozmnażanie

Rozmnożenie czy uzyskanie własnego egzemplarza flaszowca łuskowatego najłatwiej osiągnąć posiadając świeże nasiona. Dlatego najlepiej polować na nie zimą w dobrych marketach lub poprosić kogoś o przywiezienie go z jakichś tropików:)

Mając świeże nasiona najlepiej namoczyć je w ciepłej wodzie kilka godzin a następnie wysiać do ziemi uniwersalnej. Nasiona kiełkują mniej więcej w ciągu miesiąca. Jeśli nie macie dostępu do świeżych nasion - nie ma problemu, ponieważ zachowują one żywotność przez około 3 lata od wyciągnięcia z owocu.

Większość nasion kiełkuje bez problemu, jednak największym wyzwaniem jest utrzymanie siewek przy życiu. Po wysianiu blisko 30 nasion obecnie po 4 latach zostały mi jedynie 4 rośliny. Należy pamiętać. iż taka już natura flaszowców, są one delikatne same w sobie i już w naturze atakowane są przez szkodniki czy po prostu słabo rosną.

Jak dbać o flaszowca w uprawie doniczkowej? Przede wszystkim należy pamiętać, że jest to roślina, która nie zniesie nawet najmniejszych przymrozków czy przeciągów - spadek temperatury poniżej 10 stopni dla młodej rośliny może być zabójczy. Co do podłoża, roślina ta jest mało wybredna, jednak ciekawostką jest, że dobrze znosi niedobory wody (coś dla zapominalskich:)), a przelanie powoduje brązowienie liści.

Pokrój flaszowca łuskowatego

Jak Wam się podobał post? Próbowaliście owocu lub hodujecie własną sadzonkę flaszowca?:)

Źródła:

https://hort.purdue.edu/newcrop/morton/sugar_apple.html
http://www.worldagroforestry.org/treedb/AFTPDFS/Annona_squamosa.PDF