Prinsepia mandżurska Prinsepia sinensis

 Dzień dobry!

Dziś kolejna azjatycka ciekawostka owocowa, czyli tytułowa prinsepia mandżurska (Prinsepia sinensis), którą z powodzeniem możemy uprawiać w naszym kraju! 

Zaczynajmy!

Systematyka

Zacznijmy od tego z czym w ogóle mamy do czynienia, bo wbrew nazwie azjatycka wisienka, z wiśnią botanicznie jest raczej siódmą wodą po kisielu :)

Prinsepia mandżurska (Prinsepia sinensis) to roślina należąca do rodziny różowatych (Rosaceae). Do rodzaju prinsepia należą jeszcze dwa znane gatunki - prinsepia jednokwiatowa (Prinsepia uniflora) oraz użytkowa (Prinsepia utilis), z czego oba również mają jadalne owoce, szczególnie P. utilis. 

Ciekawostką jest to, iż rodzaj ten jest dość blisko spokrewniony ze śliwokrzewem amerykańskim (Oemleria cerasiformis).

Porównanie dwóch gatunków prinsepii w Krakowskim ogrodzie botanicznym, po lewej nasz dzisiejszy bohater

Podsumowując, w tym rodzaju mamy cztery gatunki:

• Prinsepia mandżurska (Prinsepia sinensis)
• Prinsepia jednokwiatowa (Prinsepia uniflora), nazywana prinsepią wiśniową;
• Prinsepia użyteczna (Prinsepia utilis)
• Prinsepia scandens - najmniej znany gatunek pochodzący z Tajwanu;

Z czego trzy mają jadalne owoce, a dwa z nich można w ogóle spotkać w naszym kraju, choć jeśli poszukacie po ogrodach botanicznych i kolekcjach, jest szansa, że znajdziecie jakiegoś rodzynka :)

Porównanie gałązek i liści dwóch gatunków prinsepii

Nazewnictwo

Nazwa rodzaju pochodzi od nazwiska Jamesa Prinsepa, który był brytyjskim orientalistą w Indiach, gdzie występuje jedna z prinsepii - prinsepia użyteczna. 

Zagadką jest jednak to, że drugi człon nazwy łacińskiej, czyli sinensis (tłum. chińska) został przetłumaczony jako mandżurska, choć obie nazwy są w zasadzie poprawne. Gatunek ten rzeczywiście wystęuje naturalnie w Chinach, a dokładnie Mandżurii.

Jeszcze wspomnę, że roślina ta po chiński nazywa się - 东北扁核木 dong bei bian he mu.

Rycina przedstawiająca P. sinensis z 1886 roku, źródło: plantillustrations.org

Historia

Gatunek ten został odkryty stosunkowo niedawno, bo w 1886 roku za sprawą brytyjskiego botanika o imieniu Daniel Olivier, który to nazwał prinsepię mandżurską Plagiospermum sinensis. Piewsze nasiona przywieziono w 1909 roku z Mandżurii do Kew Gardens i Ogrodu Botanicznego w Sankt Petersburgu, gdzie rozpoczęto uprawy.

Dopiero w 1932 roku, rosyjski badacz flory Dalekiego Wschodu, Vladimir Leontyevich Komarov, zaliczył tę roślinę do rodzaju Prinsepia i nadał gatunkowi nazwę zgodną z miejscem jego wzrostu - chińską.

Mapa naturalnego występowania 3 najważniejszych gatunków prinsepii w Chinach

Pochodzenie

Jak sama nazwa - prinsepia mandżurska - wskazuje roślina ta naturalnie występuje na terenie historycznej krainy Mandżuria. Do jej obszarów należą chińskie prowincje Heilongjiang, Jilin, Liaoning, i fragment Mongolii Wewnętrznej, a także rosyjska prowincja Kraj Nadmorski i fragment Korei Północnej.

W naturze rośnie w mieszanych lasach, na zacienionych zboczach gór lub na otwartych przestrzeniach na zboczach i wzdłuż brzegów rzek. Często rośnie w nasłonecznionych miejscach, takich jak skraje lasów, brzegi rzek i skały. Niestety roślina ta jest na tyle rzadka, że wpisana jest na IUCN Red List of Threatened Species jako bliska wyginięcia.

Opis

Prinsepia mandżurska (Prinsepia sinensis) to liściasty krzew osiągający 2-3 metry wysokości. Mocno rozgałęziony i gęsty, gałęzie szarozielone lub fioletowobrązowe, nagie, starsze łuszczące się w płatach. Gałązki wyposażone są w ciernie o długości 6-10 mm.

Liście naprzemianległe, blaszka liściowa jajowato-lancetowata lub lancetowata o 3-6,5 cm długości, 6-20 mm szerokości, o ostrym wierzchołku, brzeg liścia gładki lub łagodnie ząbkowany. 

Świeżo przekwitnięte kwiaty prinsepii mandżurskiej

Kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty pojawiają się w kątach liści po 1-4 sztuki w kwiatostanie. Same kwiaty osiągają 1,5 cm średnicy, o pięciu białych płatkach. Działki kielicha trójkątno-jajowate, krótkie, nagie na zewnątrz, brzeg orzęsiony. Pręcików około 10, w dwóch okółkach.

Krzew owocuje na przełomie sierpnia i września. Owocem prinsepii mandźurskiej jest niewielki pestkowiec o czerwonej lub purpurowo-czerwonej barwie. Ma kształt owalny lub lekko podłużny, o średnicy 1-1,5 cm średnicy.

Uprawa

Prinsepię mandżurską możemy spokojnie posadzić w gruncie - w naszym polskim klimacie roślina powinna spokojnie dać sobie radę. Ma naprawdę wysoką odporność na zimę (zimą temperatury w Mandżurii spadają nawet do -30℃ ); w najzimniejsze zimy końcówki pędów jednorocznych mogą przemarzać.

Krzew kwitnie od piątego roku od wysiwu, a owocuje od siódmego roku życia. Sadzimy najlepiej wiosną w kwietniu - maju. Podobnie jak wiele owoców pestkowych, rośliny te są samopylne. Aby uzyskać stabilne zbiory, należy posadzić w ogrodzie co najmniej dwie (a idealnie 4-5) rośliny. 

Preferuje gleby świeże, żyzne, lekkie i przepuszczalne. Toleruje cień i lekką suszę. Kwitnie obficiej w miejscach nasłonecznionych więc jeśli celujemy w jak największą ilość owoców najlepiej zapewnić jej stanowisko słoneczne lub półsłoneczne.

Okresowo krzew przerzedzamy, usuwając stare pędy. Dobrze znosi przycinanie i przesadzanie.

Rozmnażanie prinsepii

Rozmnażanie odbywa się przez wysiew świeżo zebranych jesienią nasion, a wiosną przez 4 miesiące poddaje się je stratyfikacji. Jest to najpopularniejsza metoda uzyskiwania nowych roślin w rejonach jej uprawy. 

Można rozmnażać  prinsepię przez sadzonki zielone i odkłady.

Według rosyjskich źródeł wskaźnik kiełkowania nasion wynosi 93,3% a 56% sadzonek ukorzenia się bez ukorzeniacza. Chyba całkiem dobry wynik!

Owoce zebrane spod krzewu i moja dłoń dla skali :)

 

Zastosowanie

Może być wykorzystywana jako roślina owocowa (czyli to co mnie interesuje najbardziej) i ozdobna. Cenione są za długie, wygięte pędy, które nadają krzewowi elegancji, za złocisty jesienny kolor liści oraz za jaskrawoczerwone owoce. 

Wygląda pięknie posadzona pojedynczo lub w grupach, zwłaszcza w okresie dojrzewania owoców, które pięknie kontrastują z zielonymi liśćmi. Ponoć świetnie prezentuje się w żywopłotach. W Rosji stosowany do zabezpieczania skarp.

Znacie ten krzew owocowy? A może uprawiacie go u siebie i macie swoje wrażenia? 

Zapraszam poniżej do zostawiania komentarzy!


Źródła i ciekawe linki:

http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=3&taxon_id=200011152

https://wojtekwogrodzie.wordpress.com/prinsepia-mandzurska/

http://flower.onego.ru/kustar/prinsepi.html